تاریخچه ی پدید آمدن خط توسط انسان

تاریخچه ی پدید آمدن خط توسط انسان

آیا تا به حال به این موضوع اندیشیده اید که در طول تاریخ بشر، خط و نوشتن چگونه کشف شده است؟ خط و نوشتن از سوی انسان های اولیه، توسعه و پرورش داده شده است. کارشناسان و محققان، این موضوع را از روی آثاری باقی مانده، مانند نقاشی های درون غار (که به ۳۵ هزار سال قبل از میلاد باز می گردند) به اثبات رسانده اند. لازم به ذکر است که در حدود۳۰۰۰ سال پیش، زبان نوشتاری وجود خارجی نداشت.

اختراع خط، یکی از مهم ترین گام ها در طول تاریخ بشر بود که مردم از طریق آن می‌توانستند، سابقه زندگی خود و فرهنگ و تمدن خود را از طریق خط برای آیندگان به جا بگذارند. تاریخچه خط، یکی از موضوعات اصلی و ارزشمند تمام جوامع جهانی بوده و ما در این مقاله سعی داریم که نگاهی بر تاریخ خط بیندازیم؛ بنابراین پیشنهاد می کنیم با اینکو گروپ همراه باشید.

تاریخچه خط و نوشتن در آسیا

همه می‌دانیم که دانش پیشرفته امروزی انسان ها مدیون ابداع و اختراع خط در طول تاریخ بشر بوده است. با توجه به سوابق به دست آمده و مکتوبات باقی مانده، پژوهشگران دریافتند که سیستم نوشتاری و همچنین خط در آسیا به حدود ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد. در آسیا، اولین سیستم نوشتاری، ابتدا در بین النهرین و سپس در مصر ابداع گردید. در بین النهرین که به ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد، خط میخی پدید آمد و در مصر نیز خط هیروگلیف به معروفیت رسید.

اولین رمزگشایی ها در رابطه با نوشتن در جنوب آسیا به قرن سوم قبل از میلاد باز می گردد. باستان شناسان همواره اظهار دارند که در امتداد رود سند در پاکستان غربی و همچنین غرب هند، یک تمدن باسواد باستانی وجود داشته که خط و نوشتن را ابداع نموده اند. متاسفانه باید بگوییم که سوابق باستان ‌شناسی با وجود تمام این پژوهش ها باز هم ناقص است.

اما دست یابی به خط در قاره آسیا بیشتر در مناطقی همچون بین النهرین، مصر باستان، چین و هند به چشم می خورد. به جرئت می توانیم بگوییم که خط چینی و خط های میخی باستانی، جزو اولین خط های ابداع شده در طول تاریخ بشر بوده‌اند.

ابداع سیستم نوشتاری در آسیا

تاریخچه نوشتن در اروپا

جدا از آسیایی ها، قوم مایا که در جنوب مکزیک و شمال آمریکای مرکزی زندگی می کردند، در حدود ۲۵۰ سال پیش از میلاد به اختراع خط و نوشتن پرداختند. به مرور، کشف قوم مایا در میان دیگر اقوام اروپا توسعه و گسترش یافت و با پیشرفت های روز افزونی رو به رو گردید.

اختراع خط و نوشتن

در ایام قدیم، خط و نوشتن برای نیازهای اقتصادی و ثبت اموال اختراع شد. این اختراع که در اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد مسیح در بین النهرین بود، با توجه به اهمیت و ارزشی که داشت، به جیرفت نیز کشانده شد. اولین تلاش بشر برای نوشتن به صورت تصویر کردن و استفاده از روش های نمادین از اشیا بود. معمولاً افراد، تصاویر را بر روی خاک رس ثبت می کردند و بعد از اینکه خشک می شد آن را به صورت رسمی در تجارت خود استفاده می کردند.

مردم دریافتند که برای معاملات مالی پیچیده خود نیاز دارند که به صورت دقیق تری این نوشته ها را ترسیم کنند. بر اساس همین نیاز در شهر اوروک سومر، نوشتن به صورت زبان گفتاری در میان مردم محبوب گردید. شواهد نشان می‌دهد که در طول تاریخ، خط حداقل ۴ بار توسط انسان ها به اشکال مختلف اختراع گردید. از مردمانی که به این اختراع دست پیدا کردند، می توانیم به مناطق بین النهرین، مصر، چین و سپس رود سند و جزیره راپانویی اشاره کنیم.

اختراع خط و نوشتن در بین النهرین

هر کدام از این شیوه های نوشتن که در سرزمین های مختلف اختراع شده اند، از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار می باشند. ما همیشه شاهد هستیم که تاریخ با رمز و راز هایی آمیخته شده است. تاریخ خط نیز از این موضوع مستثنی نیست. باستان شناسان هنوز به دنبال رمزگشایی برخی شواهد به جا مانده در رابطه با اختراع خط هستند.

نوشتن و ادبیات

نوشتن و ادبیات در طول تاریخ خط ارتباط مستقیمی با هم دارند. در گذشته، مردم برای ثبت رویداد های زمانی و همچنین اعتقادات مذهبی خود از لوح ها و کتیبه ها استفاده می کردند. درواقع بر روی سنگ و کتیبه، اشکال مختلفی به صورت تصویر می کشیدند.

اما این روش برای ادبیات کارساز نبود. اولین کسی که نوشتن را به صورت ادبیات بیان کرد، انهدونا دختر سارگون آکاد بود. در بین النهرین و در سال های ۲۱۱۲ تا ۲۰۰۴ قبل از میلاد، انهدونا چهار نوشته در قالب اشعار و در رابطه با پادشاه انمرکار نگاشته است؛ به همین خاطر، برای اولین بار ادبیات در این سرزمین ابداع شد.

یکی از قدیمی ترین ادبیات که پس از اختراع خط در قالب یک داستان حماسی پدید آمد، حماسه گیل گامش بود. مضمون این داستان به پادشاه بزرگ اوروک اشاره دارد. تمامی این داستان هایی که در بین النهرین، به وسیله نویسندگان نگارش می گشت، برای پادشاه آشوریان بسیار حائز اهمیت بود. این پادشاه سعی بر آن داشت تا بتواند از طریق نگاشتن این اشعار، میراث، فرهنگ و همچنین تاریخ بین النهرین را برای آیندگان حفظ کند.

به همین خاطر در این سرزمین، خط و نوشتن در قالب ادبیات از ارزش بسیار بالایی برخوردار بود. در آن زمان کتابخانه پادشاه آشور در نینوا بود. در این کتابخانه، ما می توانم ۳ هزار جلد کتاب از جنس خاک رس را مشاهده نماییم. از مهم ترین این کتاب ها داستان آتانا و همچنین گیل گامش می باشد.

ابزار نوشتن

لازم به ذکر است، اولین ابزاری که برای نوشتن در طول تاریخ خط کشف شد، به حدود چهار هزار سال پیش از میلاد باز می‌گردد. معمولاً افراد با استفاده از استخوان یا برنز بر روی لوح و کتیبه هایی که از خاک رس تعبیه شده بودند، حروف را نگاشته و با گرمای آفتاب خشک می نمودند. پس از آن، مصریان باستان توانستند، با چوب بامبو وسیله ای شبیه به نی بسازند و با آن نی های ناز و ظریف، شروع به نوشتن نمایند که این موضوع به سه هزار سال پیش از میلاد باز می‌گردد.

مطمئناً شما نیز با شکل و شمایل قلم پر آشنایی دارید. این وسیله در سال ‌های ۶۰۰ تا ۱۸۰۰ میلادی توسط اروپاییان اختراع گردید. در دهه ۱۷۹۰ میلادی، فرانسه و استرالیا، مداد را برای اولین بار اختراع کردند.

اولین ابزار نوشتن در تاریخ خط

حروف الفبا بعد از اختراع خط

همان طور که اشاره کردیم، قبل از اختراع حروف الفبا، گذشتگان برای ارتباط برقرار کردن از تصاویر استفاده می نمودند. پس از آن، مصری ها توانستند یکسری از آوا های زبانی را کشف کنند تا از طریق آن به نوشتن بپردازند. اولین اختراع آن ها، سیستم نوشتاری حروف الفبا بود. تمامی این اشکال، شامل یک سری آوا و حروف صدا دار بودند. مردم آن زمان برای نگارش از سمت راست به چپ شروع به نوشتن می‌کردند. تمامی این حروف که ابجد خوانده می شدند، در کشورهایی همچون اسرائیل، سوریه و لبنان از محبوبیت بسیاری برخوردار بودند.

این نوع الفبا در قرن هشتم به یونانیان نیز انتقال پیدا کرده و به مرور گسترش یافت و پیشرفت کرد؛ به همین خاطر می توانیم با قاطعیت بگوییم که یکی از اولین سیستم نگارشی، الفبای ابجد بود که شامل حروف لاتین و همچنین الفبای روسی مدرن می شد. جالب است بدانید که در آن زمان، ایرانیان از هفت نوع خط الفبا بهره می بردند و از آن طریق می توانستند به تجارت و ارتباط با سایر مناطق بپردازند. فینیقی ها نیز یک نوع الفبای بسیار ساده و خواناتر را اختراع کردند که سایر فرهنگ ها از آن بهره می بردند.

حروف الفبا بعد از اختراع خط

قدیمی ترین خط و اولین نوشته ی تاریخ

نتایج تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که اولین خط کشف شده، خط میخی است. این خط که در منطقه بین النهرین ابداع گشت، بر روی لوح ها و کتیبه هایی از جنس خاک رس به صورت اشکال هندسی تعبیه شده و امروزه به عنوان نخستین خط جهان در تمدن هفت هزار ساله جیرفت شناخته می شود.

ما امروزه می توانیم بر روی همین کتیبه های قدیمی، اولین نوشته های مردمان گذشته را به زبان میخی مشاهده کنیم، البته باستان شناسان هنوز برخی از این نوشته ها را رمزگشایی نکرده اند.

این کتیبه ها یکی از قدیمی ترین کتیبه های کشف شده در کل جهان و  همچنین در تاریخ خط محسوب می شوند؛ با این حال، طرز نوشتن و خواندن آن ها هنوز هم برای محققان شناخته شده نیست.

شما می توانید اکنون این آثار تاریخی را در موزه باستان شناسی جیرفت مشاهده کنید. هر چند تمام جهانیان با گذشت چندین دهه از این ادبیات در حیرت هستند، جالب است بدانید که در همین حین، مردم ایران نیز به نگارش می پرداختند و از زمان هخامنشیان، کتیبه هایی بر جای مانده که نشان می‌دهد، مردم ایران در گذشته جزء افراد باسواد بودند.

خط و اولین نوشته ی تاریخ

اختراع خط باعث چه اتفاقاتی شد؟

اختراع خط در طول تاریخ یکی از شگفت انگیزترین اختراعات انسان ها بوده است. اگر خط وجود نداشت، هیچ منبع موثقی نیز در رابطه با تاریخ به میان نبود. خط و نوشتن موجب گردید که گذشتگان بتوانند به ثبت زندگانی خود بپردازند و این یکی از مهم ترین گام ها در شکل گرفتن تاریخ کتبی، فرهنگ و تمدن انسان ها بوده است.

در واقع، یکی از مهم ترین اتفاقاتی که اختراع خط با خود به همراه داشت، پیدایش تمدن ها بوده است. اختراع خط موجب گردید که انسان ها بتوانند دانش و اطلاعات خود را ثبت کنند و از طریق خط به معاملات اقتصادی بپردازند.

کدام تمدن اولین بار با نوشتن آشنا شد

همان طور که در طول این مقاله نیز اشاره کردیم، اولین نوشته های خطی به چهار هزار سال پیش باز می گردد. صاحب نظران و باستان شناسان با توجه به مطالعاتی که به انجام رساندند، به این موضوع رسیدند، اولین تمدنی که موجب پیدایش خط و نوشتن در طول تاریخ گردید، مردمان بین النهرین در سرزمین سومر بوده اند. این اقوام که به عنوان کهن ترین مردم در پیدایش خط شناخته شده اند، با کشف خط میخی، دست به اکتشافات پیشرفته و نوین زدند.

بعد از سومری ها، مردم مصر و چین جزو اشخاصی بودند که همواره قصد داشتند به ضبط گفتار و همچنین اندیشه ‌های خود بپردازند. با این حساب، باستان شناسان آغاز پیدایش نوشتن را از سرزمین بین النهرین می دانند.

کشف خط میخی به دست سومری ها

تاریخچه نوشتن در ایران

اگر بخواهیم نگاهی بر پیدایش تاریخ خط در ایران بیندازیم، باید آن را به دو دوره پیش از اسلام و بعد از اسلام تقسیم کنیم. در کشور ایران، قبل از اسلام، خط میخی کشف شد که به دوره ۳ هزار سال قبل از میلاد باز می گردد. دومین خط ایرانیان، خط آرامی است که این خط، برگرفته از الفبای فینیقی بوده و زمانی که هخامنشیان توانستند سرزمین های بابل، آشور، مصر و سوریه را تصرف کنند، مردم با این خط آشنا شدند. از سومین خط می توانیم به خط پهلوی اشاره نماییم که یکی از تاثیرگذارترین خطوط در تاریخچه ایران و جهان بوده است.

خط پهلوی از زبان های پارسی میانه بوده و همچون خط آرامی از راست به چپ نوشته می شود. وقتی که تاریخ خط در ایران را مشاهده می نماییم، می توانیم به خط اوستایی هم اشاره کنیم. خط اوستایی، خود برگرفته از خط پهلوی بوده و دارای ۴۴ علامت می باشد. هم اکنون، ما می توانیم قدیمی ترین نوشته هایی که در ایران برجای مانده است را در کتیبه های دوره هخامنشی مشاهده کنیم. تمامی کتیبه هایی که از دوره هخامنشیان برجای مانده به صورت خط میخی ایلامی و بابلی نگاشته شده است.

تاریخ خط در ایران

جمع بندی

انسان ها برای این که بتوانند اندیشه و زندگانی خود را به تصویر بکشند، نوشتن را آغاز کردند. در طول این مقاله دریافتیم، اولین و مهم ترین کشف انسان ها در تاریخ جهان، خط بوده است. امروزه، می توانیم تاثیر اختراع خط را در تمام مراحل زندگی خود مشاهده کنیم. تاریخ خط به قدری ارزشمند و مهم تلقی می گردد که همواره در تمامی علوم هستی به انسان کمک کرده و موجب پیشرفت بشریت شده است.

اینکو گروپ که به فروش محصولات آموزشی و اداری همچون تخته وایت برد شیشه ای اینکو می پردازد، تمامی محصولات خود را از لحاظ کیفیت و قیمت تضمین می نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش با ما در ارتباط باشید.